Web Analytics Made Easy - Statcounter
به نقل از «قدس آنلاین»
2024-05-01@21:10:05 GMT

عزایی که تعطیل نمی‌شد

تاریخ انتشار: ۵ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۱۶۹۱۴۶

روضه‌خوان، روضه می‌خواند و خدام از سوگواران پذیرایی می‌کردند. این همه تصویری است که می‌توان براساس اسناد مربوط به سنت سوگواری فاطمیه از اسناد موجود در حرم مطهر رضوی عنوان کرد. اسنادی که می‌گویند این آیین بیشتر در دوره قاجار شایع بود، با وجود این می‌دانیم ایرانیان مانند سایر شیعیان، ایام فاطمیه را با برگزاری مجلس عزا گرامی می‌داشته‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سنتی که از ائمه معصوم(ع) به جا مانده است. از سیدالشهدا(ع) نقل شده امیرالمؤمنین(ع) هنگام دفن فاطمه زهرا(س) این‌گونه عزاداری فرمود: «بر این مصیبت بزرگ همچون مادری که فرزند از دست داده می‌نالیدم. یا رسول‌الله! در محضر خداوند دخترت مخفیانه به خاک سپرده شد، حقش را به زور گرفتند و آشکارا از ارث خود محروم شد و حال آنکه هنوز از رحلت تو دیری نگذشته و یاد تو فراموش نشده است». (طوسی، محمد بن حسن، الامالی، ص۱۰۹) این عزاداری‌ها در زمان دیگر ائمه(ع) هم ادامه داشته است؛ به‌طور نمونه خصیبی در «الهدایه الکبری» و بحرانی در «العوالم» و همچنین بسیاری دیگر با ذکر سند نقل کرده‌اند امام صادق(ع) در عزای مادرش فاطمه زهرا(س) آنچنان می‌گریست و ذکر مصیبت می‌کرد که محاسنش از اشک، تر می‌شد. (مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۷، ص۳۸۰) پس از آن در هر دوره‌ای که شیعیان زیرفشار حکومت‌ها نبوده‌اند، عزاداری برای ائمه اطهار و فاطمه زهرا(س) بیشتر می‌شده، اما در دوره‌هایی که این فشار و تهدید از ناحیه حکومت و حاکمان وجود داشته، عزاداری کمتر و به صورت مخفیانه صورت می‌گرفته است. ابن‌اثیر می‌نویسد: «در قرن سوم، چهارم و پنجم و همزمان با تشکیل دولت‌های آل‌بویه در عراق و حمدانیون در سوریه و فاطمیون در مصر، مذهب شیعه گسترش و مراسم عزاداری توسعه یافت».

بر اساس شواهد تاریخی در ایران، گرامیداشت ایام فاطمیه و رونق رسمی آن، در دوره قاجاریه و به‌خصوص عهد ناصرالدین شاه بوده است. چنان‌که گزارش شیخ ابراهیم زنجانی در خاطراتش از مرسوم شدن فاطمیه در این دوره، یکی از این شواهد است. از روایت او چنین برمی‌آید که گرامیداشت فاطمیه اول از عهد ناصری به ابتکار او در زنجان مرسوم شده است. در حال حاضر نزدیک به 100سند مکتوب مربوط به عزاداری حضرت زهرا(س) از دوره ناصری به بعد در مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود. این اسناد با خط سیاق و با دستور متولی‌باشی وقت آستان مقدس رضوی به صاحب‌منصبان و دست اندرکاران مختلف مانند تحویلدار کل رئیس کشیک‌خانه، کشیک‌نویس و... به موضوع پذیرایی از سوگواران حضرت صدیقه طاهره(س) در حرم مطهر به بهترین وجه و در نهایت تکریم اشاره دارد .بر اساس این اسناد تاریخی مکتوب به جا مانده از دوره قاجار، این مراسم با تأمین هزینه آن توسط آستان قدس رضوی، عمدتاً در ایوان طلای صحن عتیق(صحن انقلاب)، مقر کشیک‌خانه خدام و یا در رواق دارالضیافه با حضور زائران و مجاوران برگزار می‌شده است.

قدیمی‌ترین سند مربوط به عزاداری ایام فاطمیه متعلق به سال ۱۳۰۹ هجری قمری است که به مراسم روضه‏‌خوانی و ذکر مصیبت حضرت صدیقه کبری(س) در آن اشاره شده است. تعطیلی مکتبخانه حرم مطهر و سایر فعالیت‌های جاری و عادی در روز شهادت، تدارک پذیرایی از سوگواران و پرداخت انعام به روضه‌خوان‌ها از دیگر برنامه‌های آستان قدس رضوی در این مجالس بوده که در اسناد متعدد به آن اشاره شده است.

اسناد موجود در آستان قدس رضوی سابقه عزاداری ایام فاطمیه در حرم مطهر رضوی را تا سال۱۳۱۴ هجری شمسی و دوره پهلوی اول بیان می‌کند. به گفته کارشناسان، از این تاریخ به بعد به علت تغییر سیاست مذهبی و رویکرد دین‌ستیزی حکومت، عزاداری یگانه بانوی جهان اسلام حضرت زهرا(س) در حرم امام رضا(ع) تعطیل شده و در دوره پهلوی دوم دوباره به صورت محدود و موردی برگزار می‌شود .شایان ذکر است، اهتمام آستان قدس رضوی به برگزاری مراسم عزای ائمه معصوم(ع)، موضوعی است که اسناد به آن اشاره دارد، آنچه امروز نیز مورد اهتمام بسیار جدی آستان مقدس رضوی است.

آزاده خلیلی

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: مرکز اسناد و موزه های آستان قدس رضوی ایام فاطمیه مراسم سوگواری آستان قدس رضوی ایام فاطمیه حرم مطهر زهرا س

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۱۶۹۱۴۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تلاش کارگران زمینه ساز امنیت کشور است

سیدصولت مرتضوی وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی دوشنبه شب و در جشن بزرگ کارگران در ورزشگاه امام رضا (ع) با ابلاغ سلام رییس دولت سیزدهم به کارگران و خانواده آنان گفت: رهبر انقلاب کارگر ایرانی را ستون فقرات تولید کشور می‌دانند و در روایات اسلامی نیز به جایگاه پر اهمیت نیروی کار و کارگر توجه بسیاری شده است به گونه‌ای که پیامبر اسلام (ص) بر دست پینه بسته کارگران بوسه می‌زند.

وی افزود: همانطور که در بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با نمایندگان کارگری و کارفرمایی اشاره شد، از نگاه اسلام کارگر صاحب ارزش و کرامت است و این موضوع نشان از تفاوت دیدگاه اسلام با سایر تمدن‌ها و جوامع دارد که به کارگر صرفا نگاه ابزاری دارند.

مرتضوی توجه به امنیت شغلی، آتیه، مسکن و سایر موضوعاتی که موجب آسایش خاطر کارگران شود را از دغدغه‌های مهم دولت مردمی بر شمرد.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در خصوص وضعیت مظلومان فلسطینی نیز اظهار داشت: هم اکنون شاهد هستیم که مردم فلسطین به خاطر دفاع از خاک و حق حیات خود، موردشدیدترین حملات و تجاوزات رژیم اشغالگر قدس قرار گرفته اند و این اقدامات ظالمانه با حمایت دولت‌های غربی در حال رخ دادن است.

مرتضوی اظهار کرد: غذای مردم فلسطین اکنون همراه با خون است و وجدان‌های مردم جهان کجاست که این ظلم را برنتابند.

قائم مقام تولیت آستان قدس رضوی نیز در حاشیه این مراسم و در گفتگو با خبرنگار اظهار کرد: آستان قدس رضوی افتخار مشارکت در حوزه تولید را دارد و این در حالی است که در کنار زیارت، فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی و توجه به نیاز جامعه در دهه‌های بعد از انقلاب مورد توجه قرار گرفته و تولیت نیز در این زمینه اقدام کرده است.

مصطفی فیضی افزود: آستان قدس رضوی افتخار دارد با شرکت‌های و کارخانه‌های متعدد در زمینه‌های متعدد با جمعیت بیش از ۱۴ هزار کارگر در ارتباط باشد تا نیاز‌های خود و جامعه تامین شود.

باشگاه خبرنگاران جوان خراسان رضوی مشهد

دیگر خبرها

  • کاروان حرم مطهر رضوی به مناطق محروم گیلان می‌رود
  • رونمایی از نسخه برگردان روزنامه «ادب» قدیمی‌ترین روزنامه مشهد
  • نایب قهرمان وزنه‌برداری جوانان جهان مدال خود را به موزه رضوی اهدا کرد
  • افزایش تعداد مددسراها و پایگاه‌های خدمات اجتماعی در پایتخت
  • آماده سازی کتیبه‌های دست نویس ایوان های صحن انقلاب و آزادی ویژه دهه کرامت
  • افزایش تعداد مددسرا‌ها و پایگاه‌های خدمات اجتماعی در پایتخت
  • تلاش کارگران زمینه ساز امنیت کشور است
  • اجرای ۳۵۰ برنامه توسط آستان قدس رضوی در ایام دهه کرامت
  • برگزاری کنگره جهانی حضرت رضا (ع) در دهه کرامت
  • برگزاری کنگره جهانی حضرت رضا(ع) در دهه کرامت